ارتوپدی فنی، تعویض مفصل زانو، و عمل منیسک زانو، هر یک بخشی از درمان‌ها و جراحی‌های ارتوپدی هستند که هدف اصلی آن‌ها بهبود حرکت، کاهش درد، و بازگرداندن کیفیت زندگی بیماران است. در این مقاله، این موضوعات به‌صورت دقیق بررسی می‌شوند.
۱. ارتوپدی فنی
الف) تعریف
ارتوپدی فنی شاخه‌ای از ارتوپدی است که به طراحی و ساخت وسایل کمکی و پروتزهایی می‌پردازد که برای بهبود عملکرد اعضای بدن یا جایگزینی اعضای ازدست‌رفته استفاده می‌شوند. این ابزارها شامل پروتزها (اعضای مصنوعی)، ارتزها (وسایل حمایتی)، و کفش‌های طبی می‌شوند.
ب) کاربردهای ارتوپدی فنی
- اصلاح ناهنجاری‌های اسکلتی:
- مانند پای پرانتزی یا پای ضربدری.
- کمک به بازتوانی:
- در بیماران پس از جراحی‌های ارتوپدی یا شکستگی.
- حمایت از مفاصل:
- با استفاده از بریس‌ها برای کاهش درد یا تثبیت مفصل.
- پروتزهای جایگزین:
- جایگزینی اعضای قطع‌شده مانند پا یا دست.
- کاهش فشار بر مفاصل:
- کفش‌های طبی و کفی‌های خاص برای بیماران با مشکلات پا و زانو.
ج) نقش در بهبود کیفیت زندگی
- کاهش درد و افزایش تحرک.
- پیشگیری از پیشرفت ناهنجاری‌ها.
- افزایش اعتمادبه‌نفس بیماران با پروتزهای زیباشناختی.
این قسمت از متن برگرفته شده از: ارتوپدی فنی
۲. تعویض مفصل زانو (Total Knee Replacement)
الف) تعریف
تعویض مفصل زانو یک جراحی پیچیده است که در آن مفصل آسیب‌دیده زانو با یک پروتز مصنوعی جایگزین می‌شود. این پروتز از فلز، پلاستیک یا سرامیک ساخته می‌شود و عملکرد مفصل طبیعی زانو را تقلید می‌کند.
ب) دلایل انجام تعویض مفصل زانو
- آرتروز پیشرفته: شایع‌ترین دلیل جراحی، که باعث درد شدید و تخریب غضروف مفصل می‌شود.
- آرتریت روماتوئید: التهاب مفصل و تخریب بافت‌های نرم و سخت.
- دفورمیتی زانو: انحراف زانو به داخل یا خارج.
- آسیب‌های شدید زانو: شکستگی یا آسیب‌های تکراری.
ج) فرآیند جراحی
- آماده‌سازی بیمار:
- آزمایش‌های پیش از جراحی و ارزیابی وضعیت عمومی بیمار.
- بیهوشی: عمومی یا نخاعی.
- برداشتن بافت‌های آسیب‌دیده: غضروف و بخش‌هایی از استخوان برداشته می‌شوند.
- قرار دادن پروتز: بخش‌های فلزی و پلاستیکی در جایگاه خود تثبیت می‌شوند.
- بستن برش‌ها و پانسمان.
د) مراقبت‌های پس از جراحی
- فیزیوتراپی برای بازسازی قدرت و حرکت.
- استفاده از واکر یا عصا در هفته‌های اول.
- مصرف داروهای ضد درد و ضد لخته خون.
- پیروی از دستورات پزشک برای جلوگیری از عفونت.
هـ) مزایا و عوارض
- مزایا:
- کاهش درد و بهبود حرکت.
- بازگشت به فعالیت‌های روزمره.
- عوارض احتمالی:
- عفونت، لخته خون، سفتی مفصل، یا آسیب به عصب.
برگرفته شده از: تعویض مفصل زانو
۳. عمل منیسک زانو
الف) تعریف
منیسک دو بالشتک غضروفی به شکل C در داخل مفصل زانو است که وظیفه جذب ضربه و تثبیت مفصل را بر عهده دارد. پارگی منیسک معمولاً به دلیل آسیب‌های ورزشی، ضربه، یا حرکات ناگهانی ایجاد می‌شود. عمل منیسک زانو برای ترمیم یا حذف بخش آسیب‌دیده منیسک انجام می‌شود.
ب) علائم پارگی منیسک
- درد در ناحیه زانو.
- قفل شدن زانو یا محدودیت حرکت.
- تورم و التهاب.
- احساس “کلیک” یا “گیر” در زانو.
ج) انواع عمل منیسک زانو
- آرتروسکوپی زانو:
- روش کم‌تهاجمی که با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک انجام می‌شود.
- ترمیم منیسک:
- دوختن بخش‌های آسیب‌دیده برای بازگرداندن عملکرد طبیعی.
- مینیسککتومی:
- برداشتن بخش آسیب‌دیده منیسک.
- پیوند منیسک:
- در مواردی که منیسک کاملاً از بین رفته باشد.
د) مراقبت‌های پس از عمل
- استراحت و استفاده از بریس برای حفاظت از زانو.
- استفاده از کمپرس سرد برای کاهش تورم.
- فیزیوتراپی برای بازسازی حرکت و قدرت.
- اجتناب از حرکات شدید زانو تا زمان بهبودی کامل.
هـ) مزایا و عوارض
- مزایا:
- کاهش درد و التهاب.
- بازیابی عملکرد زانو.
- عوارض احتمالی:
- عفونت، سفتی زانو، یا عود آسیب.
برگرفته شده از: عمل منیسک زانو
مقایسه تعویض مفصل زانو و عمل منیسک زانو
| ویژگی | تعویض مفصل زانو | عمل منیسک زانو |
| نوع آسیب | تخریب کامل مفصل | پارگی یا آسیب غضروفی |
| هدف جراحی | جایگزینی مفصل | ترمیم یا حذف منیسک |
| مدت زمان بهبودی | ۶ تا ۱۲ ماه | ۶ هفته تا ۳ ماه |
| عوارض احتمالی | عفونت، لخته خون، سفتی مفصل | عفونت، خشکی زانو |
نقش ارتوپدی فنی در حمایت از بیماران زانو
- بریس‌ها و زانوبندهای طبی:
- برای حمایت و کاهش فشار روی زانو.
- کفی‌های طبی:
- برای بهبود تراز زانو و کاهش درد.
- وسایل کمک حرکتی:
- واکر یا عصا برای کمک به حرکت پس از جراحی.
نتیجه‌گیری
ارتوپدی فنی با طراحی وسایل کمکی، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران ارتوپدی دارد. تعویض مفصل زانو یک روش موثر برای بیمارانی با تخریب شدید مفصل است، در حالی که عمل منیسک زانو گزینه‌ای مناسب برای درمان پارگی‌های موضعی غضروف است. همکاری با پزشک متخصص و پیروی از توصیه‌های درمانی، کلید موفقیت در هر سه حوزه است.
