انواع روش‌های بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان به طور کلی به دو روش انجام می‌شود. یک روش در مطب یا کلینیک، توسط دندانپزشک انجام می‌شود و در شیوه‌ای دیگر بیمار به تنهایی یا با کمک دندانپزشک اقدامات لازم برای بلیچینگ را در خانه انجام می‌دهد.
بلیچینگ در مطب
سفید کردن دندان در مطب توسط دندانپزشک با عنوان Office Bleaching شناخته می‌شود. در این روش بعد از معاینه دندان‌ها و در صورت نبود پوسیدگی دندانپزشک ماده‌ی بلیچ یا سفید کننده را روی دندان‌ها استعمال می‌کند و طی یک فرایند که معمولا بیشتر از یک ساعت طول نمی‌کشد، دندان‌ها را تمیز می‌کند. متداول‌ترین ماده‌ای که برای سفید کردن دندان استفاده می‌شود هیدروژن پراکساید است.
انجام فرایند بلیچینگ در خانه یا Bleaching Home یک اقدام کاملا ساده است که توسط خود فرد انجام می‌شود. برای سفید کردن دندان در خانه روش‌های مختلفی وجود دارد اما تمام این روش‌ها باید به مدت دو هفته و روزانه تکرار شوند تا اثربخشی لازم ایجاد شود. شیوه‌های بلیچینگ در خانه شامل موارد زیر است:
چسب بلیچینگ: برای سفید کردن دندان با استفاده از چسب باید آن را روی دندان چسباند و بعد از ۱۵ دقیقه از دندان جدا کرد. این کار را باید دو مرتبه در روز و به مدت دو هفته تکرار نمود تا لکه‌های زرد رنگ روی دندان تجزیه شود و جدا شود.
قلم بلیچینگ: قلم بلیچینگ یک اقدام ساده‌ی خانگی برای سفید کردن دندان است. شیوه‌ی استفاده به این صورت است که قلم روی دندان‌ها سایییده می‌شود و مواد هیدروکسی در تماس با دندان قرار می‌گیرد و فرایند سفید کردن دندان آغاز می‌شود. این روش نیز باید دو مرتبه در روز انجام شود و بعد از دو هفته اثرات آن مشخص می‌شود.
تری بلیچینگ: تری بلیچینگ مانند یک قالب به اندازه‌ی فک است که آغشته به ژل سفید کننده می‌شود، با قرار دادن آن روی دندان‌ها، رنگ دندان‌ها به مرور تغییر می‌کند. برای تهیه‌ی این تری می‌توان نزد دندانپزشک مراجعه کرد و متناسب با اندازه‌ی فک حفره‌ی قالب پلاستیکی را تهیه کرد یا این‌که آن را به صورت آماده از داروخانه تهیه نمود.
البته مراجعه به دندانپزشک و تهیه‌ی تری اختصاصی روش مناسب‌تری است زیرا درصورتی‌که سایز آن متناسب با فک فرد نباشد، با قرار دادن روی فک مقداری از ژل ممکن است بیرون بریزد و با لثهها تماس پیدا کند، در نهایت موجب حساس شدن لثهها شود. اگر در استفاده از ژل و تری بخشی از تری تیره رنگ شد، نباید نگران باشید، زیرا این تیره شدن به علت اکسیداسیون آمالگام دندان‌های پر شده است و نگران کننده نیست.
خمیر دندان بلیچینگ: یکی دیگر از اقدامات ساده‌ی خانگی استفاده از خمیر دندان سفید کننده است. استفاده‌ی روزانه و دائمی از این خمیر دندان توصیه نمی‌شود زیرا موجب از بین رفتن مینای دندان می‌شود، اما می‌توان برای یک دوره‌ی دو ماهه از آن به صورت روزانه استفاده نمود.
دهانشویه‌ی سفید کننده: دهانشویه سفید کننده حاوی پر اکسید است و علاوه بر سفید کردن دندان، باعث خوشبو شدن دهان و کاهش پلاک‌های دندان می‌شود. برای استفاده باید به مدت دو هفته قبل از مسواک زدن دهان خود را با دهانشویه بشویید.
توجه داشته باشید اگر بعد از استفاده از هر کدام از روش‌های بلیچینگ در خانه دندان‌ها حساس شد باید از خمیر دندان ضد حساسیت استفاده کنید یا این‌که تعداد دفعات استفاده را کم و فاصله‌ی زمانی بین استفاده را بیشتر کنید. درصورتی‌که بعد از سفید کردن دندان در خانه حساسیت زیادی در برابر خوردن مواد غذایی سرد یا نوشیدنی سرد احساس شود، مراجعه به دندانپزشک باید در اولویت قرار بگیرد.
تفاوت‌های بلیچینگ در خانه و مطب
از تفاوت های بلیچینگ در خانه و مطب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه‌ی انجام بلیچینگ در خانه کمتر از بلیچینگ در مطب است و به عنوان یک روش مقرون به صرفه شناخته می‌شود.
- بلیچینگ در خانه فقط می‌تواند لکه‌های کوچک و زردی دندان را از بین ببرد، اما بلیچینگ در مطب قدرت بیشتری برای سفید کردن دندان دارد.
- غلظت مواد مورد استفاده برای بلیچینگ مطب بیشتر است.
- برای انجام بلیچینگ در خانه کنترلی روی میزان مصرف مواد سفید کننده وجود ندارد و ممکن است سهل انگاری موجب آسیب به دندان‌ها شود. همچنین به علت احتمال بلعیده شدن مقداری از مواد سفید کننده، ممکن است فرد دچار مشکلاتی شود، زیرا این مواد حاوی مقداری ساخارین هستند و پژوهش‌ها نشان داده ساخارین سرطان‌زاست.
- بلیچینگ در مطب طی مدت زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود و بیشتر از یک ساعت طول نمی‌کشد، در حالی‌که بلیچینگ در منزل برای اثر بخشی نیاز به دو هفته زمان دارد.
نحوه‌ی سفید شدن دندان در بلیچینگ
مواد شیمیایی که برای سفید کردن دندان استفاده می‌شود داخل ساختار کریستالی دندان نفوذ می‌کند و موجب تجزیه‌ی لکه‌های روی دندان می‌شود. در نتیجه رنگ عاج دندان روشن‌تر می‌شود. استفاده از مواد با غلظت زیاد موجب آسیب به مینای دندان می‌شود.
اقدامات لازم قبل از بلیچینگ چیست؟
دندانپزشک پیش ازشروع بلیچینگ، دندان‌ها را از لحاظ پوسیدگی بررسی می‌کند و ابتدا آن‌ها را ترمیم می‌کند، زیرا دندان‌های ناسالم در معرض هیدروکسی پراکساید دچار درد و آسیب بیشتر می‌شوند. در صورتی‌که دندان‌ها به جرم گیری نیاز داشته باشند نیز باید جرم گیری و بروساژ انجام شود اما این نکته را هم در نظر داشته باشید، بلیچینگ بر دندان‌های لمینت شده، روکش یا پر شده و نواحی از ریشه که زرد شده تاثیری ندارد.
مزایای بلیچینگ دندان
مهم‌ترین مزیت سفید کردن دندان این است که باعث اصلاح طرح لبخند و بهبود وضعیت ظاهری فرد می‌شود. کسانی که لبخند زیباتری دارند، قطعا اعتماد به نفس بالاتری دارند و در برقراری روابط اجتماعی موفق‌تر هستند. یکی دیگر از مزیت‌های بلیچینگ این است که اگر از غلظت مناسب ماده‌ی سفید کننده استفاده شود و چیزی از مواد بلعیده نشود روش کاملا بی خطری است.
معایب بلیچینگ دندان
بلچینگ دندان در کنار مزایا، خطرات و معایبی را به همراه دارد. برای انجام بلیچینگ فرد باید هزینه‌ی بالایی بپردازد و چون این یک اقدام زیبایی است، شامل خدمات بیمه نمی‌شود و این مسئله ممکن است برای بعضی افراد سخت باشد. بنابراین توصیه می‌شود اگر فرد توان مالی کافی برای انجام بلیچینگ در مطب را ندارد از روش‌های خانگی استفاده کند.
کسانی که دندان‌های ترمیم شده دارند، به علت نفوذ احتمالی مواد سفید کننده به دندان و آسیب به مینای دندان نمی‌توانند از این روش استفاده کنند. هم چنین در صورتی‌که رنگ روی دندان در اثر آسیب به مینای دندان باشد، بلیچینگ انتخاب خوبی نیست. به عبارت دیگر بلیچینگ فقط در مواردی کاربرد دارد که دندان‌ها به علت رژیم غذایی نامناسب تغییر رنگ داده‌اند و زرد شده‌اند.
یکی دیگر از معایب بلیچینگ دندان این است که یک روش دائمی نیست و بعد از مدتی اثرات آن از بین می‌رود. زیرا استفاده کردن از مواد غذایی مجددا موجب زرد شدن دندان‌ها می‌شود. رعایت کردن مراقبتهای لازم بعد از سفید کردن دندان و داشتن محدودیت‌های رژیم غذایی نیز یکی دیگر از معایب بلیچینگ است.
بلیچینگ برای چه کسانی مناسب است؟
مناسب بودن بلیچینگ و شیوه‌ی انجام آن تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند وضعیت لکه‌های دندان و شرایط فرد است. بلیچینگ دندان در کسانی که دندان‌های زرد دارند یا فاقد لکه‌های بزرگ هستند موثر است اما کسانی که لکه‌های بزرگ قهوه‌ای یا بنفش روی دندان دارند، بهتر است از روش‌های دیگر مانند لمینیت استفاده نمایند.
هم چنین با توجه به این‌که تأثیرات بلیچینگ بر روی جنین و نوزاد شناخته نشده است، بلیچینگ در زنان باردار و زنان شیرده توصیه نمی‌شود. حتی به افراد سالمند که دندان‌هایشان در اثر پیری شفاف شده است، بلیچینگ توصیه نمی‌شود.
مراقبتهای بعد از بلیچینگ چگونه است؟
فردی که بلیچینگ دندان انجام می‌دهد، باید برای بالا بردن اثر بخشی بلیچینگ مراقبتهای لازم را انجام دهد. به طور کلی این مراقبت‌ها شامل رعایت بهداشت فردی و استفاده از رژیم غذایی مناسب است که در ادامه به صورت موردی بیان شده است:
- مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان یکی از مواردی است که روزانه باید به طور صحیح انجام شود.
- فردی که بلیچینگ انجام داده، به مدت ۲۴ ساعت برای استفاده از نوشیدنی‌های گاز دار و حاوی رنگدانه مانند چای، قهوه مجاز نیست.
- به مدت ۲۴ ساعت بعد از بلیچینگ استفاده از غذاهای رنگ دار مانند سس قرمز، گوشت قرمز، شکلات و میوه‌هایی مانند توت ممنوع است.
- سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز در۲۴ ساعت اول بعد از بلیچینگ ممنوع است.
البته این نکته را هم باید در نظر داشت، محدودیت‌ها فقط شامل ۲۴ ساعت اول نیست، بلکه برای ماندگاری و دوام اثر بلیچینگ باید مصرف نوشیدنی‌ها و خوراکی‌هایی که ذکر شد، محدود شود یا در صورت استفاده بلافاصله دندان‌ها شستشو شود.
نمی‌توان انتظار داشت سفید کردن دندان برای مدت طولانی باقی بماند. بلیچینگ در خانه حدودا ۶ ماه و بلیچینگ در مطب مدت یک سال ماندگاری دارد و بعد از این مدت اثرات آن از بین می‌رود و باید مجددا تکرار شود. البته شیوه‌ی مراقبتهای بعد از بلیچینگ نیز در این بازه‌ی زمانی تاثیر گذار است و این میزان ماندگاری فقط با مراقبت صحیح قابل انتظار است.
سفید کردن دندان یک اقدام موقتی است و نمی‌توان انتظار عوارض زیادی از آن داشت. پس به‌طور کلی بلیچینگ عارضه‌ای ندارد، مگر در مواردی که از ماده‌ای با غلظت نامناسب و زیاد استفاده شود و مینای دندان آسیب ببیند. این آسیب به علت کم آب شدن مینای دندان است و نفوذ مواد سفید کننده به داخل دندان است و موجب تحلیل مینا می‌شود.
دندان‌های عصب کشی شده یا اندو شده نیز با قرار گرفتن در مقابل غلظت بیش از نیاز ماده‌ی سفید کننده، علاوه بر درد دچار تحلیل ریشه می‌شوند. با این حساب برای پیشگیری از عوارض بلیچینگ پزشک وضعیت دندان‌ها را به لحاظ پوسیدگی باید بررسی نماید و در ضمن از غلظت مناسب از هیدروکسی استفاده کند.
اما یکی دیگر از عوارض بلیچینگ که موقتی است، التهاب لثهها و حساس شدن دندان‌ها است. التهاب لثه بعد از چند روز از بین می‌رود و علت آن مواجهه با ماده‌ی سفید کننده است. التهاب و قرمزی حتی ممکن است با سوزش شدید همراه باشد. به همین جهت دندانپزشکان کاملا رعایت می‌کنند که مواد با لثه تماس پیدا نکند.
در خصوص حساسیت دندان هم بیمار تا چند روز باید در خوردن نوشیدنی و غذای گرم و سرد مراعات کند. البته کسانی که سابقه‌ی حساسیت دندانی دارند، می‌توانند از مواد ضد حساسیت پیش از شروع بلیچینگ استفاده کنند.
هزینه‌ی انجام بلیچینگ چقدر است؟
میزان هزینه‌ی بلیچینگ یک مقدار مشخص نیست بلکه به میزان زردی دندان و روش استفاده شده بستگی دارد که قطعا بلیچینگ در مطب هزینه‌ی بیشتری را به فرد تحمیل می‌کند. هم چنین میزان تخصصی و پیشرفته بودن خدمات ارائه شده در مطب یا کلینیک و سطح حرفه‌ای کار پزشک نیز بر میزان هزینه‌ی بلیچینگ تاثیر گذار است.
