علت زود افتادن دندان شیری

زود افتادن دندان شیری، یکی از مسائل مهم و متداولی است که ممکن است در دوران کودکی رخ دهد و نگرانی والدین را به همراه داشته باشد. دندان‌های شیری نقش بسیار مهمی برای رشد و توسعه صحیح فک و دهان دارند و باید به صورت طبیعی و در زمان مقرر افتاده و جای خود را به دندان‌های دائمی بدهند.

در برخی موارد، این فرآیند زودتر از موعد معمول رخ می‌دهد که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. در این مقاله به علل زود افتادن دندان‌های شیری، عواقب آن و راهکارهای پیشگیری و درمان این مسئله خواهیم پرداخت. با درک بهتر این موضوع، والدین می‌توانند بهترین مراقبت‌ها را برای سلامت دندان‌های کودکان خود انجام داده و آن‌ها را برای داشتن لبخندی سالم و زیبا یاری کنند. پس تا پایان این مطلب از مجله پزشکی مطب ۳۶۵ همراه ما باشید.

دندان شیری چیست؟

دندان‌های شیری، که به عنوان “دندان‌های کودکی” نیز شناخته می‌شوند، اولین دندان هایی هستند که معمولا از ۶ ماهگی شروع به رشد می کنند. این دندان‌ها نقش بسیار مهمی در فرآیند جویدن غذا، گفتار و ایجاد فضا برای دندان‌های دائمی دارند. هر کودک دارای مجموعه‌ای از دندان‌های شیری است که تعداد و شکل آن ها تا حدودی در هر فرد متفاوت است.

معمولاً این دندان ها حدوداً از ۶ ماهگی شروع به رشد می‌کنند و تا دوره‌ای حدود ۲ الی ۳ سالگی کامل می‌شوند. به طور کلی، هر کودک دارای ۲۰ دندان شیری است که شامل ۸ دندان جلویی (۴ دندان در هر فک) و ۱۲ دندان عقبی (۶ دندان در هر فک) می‌شود.

اهمیت دندان های شیری

دندان‌های شیری نقش بسیار مهمی در توسعه و شکل‌گیری صحیح فک و دهان دارند. این دندان‌ها با حفظ طول و قوس فک‌ها، مسیری مناسب برای دندان‌های دائمی ایجاد می‌کنند و به عنوان راهنماهایی برای رشد دندان‌های دائمی عمل می‌کنند. به طور کلی عضلات فک و استخوان‌ها با دندان‌های شیری در ارتباط هستند و این ارتباط باعث حفظ فاصله مناسب برای دندان‌های دائمی می‌شود.

دندان‌های شیری، اگرچه موقتی هستند، اما نقش مهمی در جویدن غذا، تکامل و شکل‌گیری فک‌ و دهان کودک، تسهیل در گفتار، حفظ فضا برای دندان‌های دائمی و راهنمایی برای خروج دندان‌های دائمی ایفا می‌کنند. حفظ سلامت دندان‌های شیری و ارتقاء مراقبت‌های آن‌ها، می‌تواند در تأمین رشد سالم کودکان و جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده بسیار مؤثر باشد. از این رو، والدین بهتر است اهمیت لازم را به دندان‌های شیری اختصاص داده و مراقبت‌های لازم را برای حفظ سلامت آن‌ها به عمل آورند.

سن افتادن دندان شیری

سن افتادن دندان‌های شیری معمولاً از ۶ سالگی آغاز می‌شود و تا ۱۲ سالگی ادامه پیدا می‌کند. این امر ممکن است در کودکانی که زودتر دندان شیری درآورده اند، زودتر اتفاق بیافتد. در این فرآیند، دندان‌های انسیزور میانی و کناری بین ۶ تا ۸ سالگی و دندان‌های مولر اول، مولر دوم و کانین بین ۹ تا ۱۲ سالگی به ترتیب افتاده و دندان های دائمی جایگزین آنها می‌شوند.

افتادن زود هنگام دندان‌های شیری به شکل عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در صورتی که به دلیل ضربه یا عفونت، کودک دندان‌های شیری را زودتر از موعد از دست بدهد، ممکن است نگرانی‌هایی برای والدین به وجود آید. به همین دلیل، نظارت دقیق و مراقبت‌های دندانی منظم برای حفظ سلامت دندان‌های شیری و دائمی کودکان بسیار اهمیت دارد.

دلایل افتادن زودهنگام دندان شیری

دلایل افتادن زودهنگام دندان‌های شیری می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. برخی از این دلایل عبارتند از:

1.  عوامل ژنتیکی: ژنتیک و وراثت می‌تواند در زمان افتادن دندان‌های شیری نقش داشته باشد. برخی از کودکان ممکن است بر اساس ژنتیک خانوادگی، دندان‌های شیری خود را زودتر از سایر کودکان از دست بدهند.
2. بیماری‌ها و عفونت‌ها: برخی از بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌توانند به زودتر افتادن دندان‌های شیری منجر شوند. برای مثال، تب‌های شدید، پریودنتیت که یک عفونت جدی لثه به شمار می رود و بیماری‌های مزمن مثل دیابت ممکن است بر روی سلامت دندان‌های شیری تأثیر بگذارند.
3. ضربه‌ها و تروماها: ضربه‌ها و تروماها می‌توانند باعث لق شدن یا افتادن دندان‌های شیری شود.
4.  عادات بد: برخی عادات بد مانند جویدن اشیا سفت و سخت یا مصرف بیش از حد غذاهای شیرین می‌توانند منجر به آسیب به دندان‌های شیری شده و باعث افتادن زودهنگام آنها شوند.
5. عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند تغذیه نامناسب، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، و مشکلات بهداشتی می‌توانند بر سلامت دندان ها تأثیرگذار باشند و زودتر افتادن دندان‌های شیری را به دنبال داشته باشند.

عوارض افتادن زودهنگام دندان شیری

افتادن زودهنگام دندان‌های شیری ممکن است عواقب جدی برای سلامت دندان‌های دائمی و نیز ساختار فک و استخوان‌ها به همراه داشته باشد. در واقع زمانی که دندان شیری زودتر از موعد بیفتد، جای خالی آن توسط دندان های دیگر گرفته شده و این مسئله سبب کج شدن دندان های مجاور خواهد شد. همچنین، در شرایط خاص، این موضوع می‌تواند بر روی صحبت کردن و تلفظ صحیح کلمات توسط کودک تأثیر گذار باشد.

روش های پیشگیری از افتادن زودهنگام دندان شیری

برای پیشگیری از افتادن زودهنگام دندان‌های شیری، می‌توان اقداماتی انجام داد که به سلامت دندان‌های کودکان کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شود:

• رعایت تغذیه مناسب مادر در زمان بارداری: داشتن تغذیه مناسب مادر در زمان بارداری می تواند تاثیرات زیادی بر استحکام و سلامت دندان های فرزند داشته باشد.
•  بهداشت دهان و دندان‌ها: تمیز کردن دندان‌ها به صورت روزانه و منظم با مسواک و حداقل دو بار در روز از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها و عفونت‌های لثه می‌شود.
• اجتناب از جویدن اشیا سفت و سخت: کودکان باید به این عادت خوب آموخته شوند که اشیا سفت و سخت را با دندان‌های خود نخورند. این کار باعث جلوگیری از تروماهای دندانی و آسیب به دندان‌های شیری می‌شود.
•  کنترل تغذیه: مصرف مواد غذایی شیرین و خوراکی‌های قندی و برخی نوشیدنی ها به مقدار زیاد می‌تواند پوسیدگی دندان‌ها را تسریع کند. از این رو، کنترل تغذیه و مصرف مناسب مواد غذایی برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است.
•  مراجعه منظم به دندان‌پزشک: مراجعه به متخصص دندانپزشک کودک به صورت منظم و دوره‌ای می‌تواند مشکلات دندانی به موقع تشخیص داده شود و اقدامات پیشگیری مناسب انجام شود.

درمان افتادن زودهنگام دندان شیری

درمان افتادن زودهنگام دندان شیری بستگی به شرایط هر مورد دارد. به عنوان مثال، در صورتی که کودک به علت ضربه دندان شیری خود را از دست داده باشد، باید ابتدا دندانپزشک بررسی کند که آیا هنوز ریشه دندان در دهان باقی مانده است یا خیر. اگر ریشه دندان هنوز در دهان باشد و شکستگی در استخوان فک نیز وجود نداشته باشد، امکان پیوند دوباره دندان شیری وجود دارد. بنابرین زمان افتادن دندان شیری بر اثر ضربه، دندان را در شیر قرار داده وبه کلینیک دندان پزشکی مراجعه نمایید.

اما اگر پیوند دندان شیری ممکن نباشد یا ریشه دندان از دهان خارج شده باشد، کودک باید تا زمان رشد دندان‌های دائمی از فضا نگهدارنده استفاده کند. فضا نگهدارنده جای خالی دندان را حفظ کرده و از جابه جایی دندان های مجاور جلوگیری می کنند تا دندان‌های دائمی در آینده به درستی در جایگاه‌های خود رشد کنند و تداخلی با آنها ایجاد نشود.

انواع فضا نگهدار برای درمان افتادن زودهنگام دندان شیری

انواع فضا نگهدارها برای درمان افتادن زودهنگام دندان شیری به صورت مختصر عبارتند از:

1.  فضا نگهدار بند و حلقه: این نوع فضا نگهدارنده برای زمانی استفاده می‌شود که دندان مولر شیری اول از دست رفته باشد. با کشیدن یک بند دور مولر دوم و امتداد حلقه سیمی تا طرف مقابل، فضای مناسب برای رشد پرمولر دائمی حفظ می‌شود.
2.  فضا نگهدار دو طرفه: این نوع فضا نگهدارنده در صورتی استفاده می‌شود که بیش از یک دندان و یا مولر دوم از دست رفته باشد. این دستگاه با باندهایی به دندان‌های عقب دو طرف دهان متصل می‌شود و فضای باقی مانده را حفظ کرده و از جابجایی دندان‌های اطراف جلوگیری می‌کند.
3. فضا نگهدارپشت دندانی: این نوع فضا نگهدارنده برای زمانی استفاده می‌شود که دندان‌های مولر شیری در دو سمت فک بالا و بیش از یک دندان در قوس بالایی دهان از دست رفته باشند. بندها روی مولرهای دو طرف دندان‌ها به کمک سیم از بافت سقف دهان عبور می‌کنند.

در همه این انواع فضا نگهدارنده‌ها، هدف اصلی حفظ فضای باقی مانده برای رشد دندان‌های دائمی و جلوگیری از تداخل آنها است. استفاده منظم از این ابزارها باعث تسهیل در درمان‌های بعدی و بهبود سلامت دندان‌های دائمی می‌شود.

کلام آخر

زود افتادن دندان‌های شیری از موضوعاتی است که می‌تواند نگرانی والدین را به همراه داشته باشد. علت این اتفاق ممکن است به دلیل پوسیدگی، ضربه، عفونت، یا برخی بیماری ها باشد. این اتفاق می‌تواند عواقب جدی برای دندان‌های دائمی، رشد عضلات و استخوان فک داشته باشد. بنابراین، به منظور پیشگیری و درمان این مشکل، مشاوره و ارزیابی تخصصی از دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است. استفاده مناسب از انواع فضا نگهدارنده‌ها می‌تواند کمک کند تا فضای باقی مانده برای دندان‌های دائمی حفظ شده و مشکلات احتمالی در آینده کاهش یابد. از این رو، بهترین راه حل برای مراقبت از سلامت دندان‌های کودکان، مراجعه به دندانپزشکان مجرب و متخصص است.